Quan hệ song phương

Quan hệ song phương

Phần Lan được coi là một trong những người bạn cũ của Việt Nam, bởi Phần Lan đã thành lập văn phòng đại diện từ năm 1974 và đã viện trợ phát triển cho Việt Nam hơn 40 năm qua. Phần Lan đặc biệt nổi tiếng với các dự án nước và vệ sinh môi trường. Khi nền kinh tế Việt Nam phát triển, hợp tác giữa Phần Lan và Việt Nam chuyển dần từ hợp tác phát triển sang đẩy mạnh quan hệ thương mại.

Đại sứ quán Việt Nam tại Phần Lan được khai trương tại Helsinki vào cuối năm 2005. Việc mở đại sứ quán tại Helsinki góp phần gia tăng cơ hội thảo luận chung giữa Phần Lan và Việt Nam, thúc đẩy thương mại và tăng cường quan hệ xã hội dân sự.

Quan hệ thương mại và kinh tế

Thúc đẩy quan hệ thương mại và kinh tế là trọng tâm quan trọng nhất trong hoạt động của Phần Lan tại Việt Nam. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam và quá trình cải cách cơ cấu nền kinh tế tạo cơ sở tốt cho sự phát triển của các mối quan hệ này. Việc Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và EU cũng làm tăng sức hấp dẫn của đất nước này với vai trò là một điểm đến thương mại và đầu tư. Tuy nhiên, những nỗ lực để tăng cường thương mại và hợp tác vẫn là rất cần thiết.

Thương mại song phương tăng trưởng mạnh nhờ Hiệp định thương mại tự do Liên minh Châu Âu-Việt Nam EVFTA, có hiệu lực vào năm 2020. Xuất khẩu hàng hóa từ Phần Lan sang Việt Nam tăng gấp đôi hàng năm trong giai đoạn 2020-2022. Tình hình kinh tế toàn cầu suy thoái cũng tác động không nhỏ đến kinh tế Việt Nam trong năm 2023. Năm 2023, thương mại hàng hóa đạt xấp xỉ 778 triệu euro, với thâm hụt cán cân thương mại là 306 triệu euro đối với Phần Lan. Nhập khẩu của Phần Lan từ Việt Nam năm 2023 là 542 triệu euro (-17%) và xuất khẩu sang Việt Nam năm 2023 là 236 triệu euro (-45%). Các loại máy móc, thiết bị cơ khí, sản phẩm công nghiệp giấy, kim loại, da và lông thú, gỗ và các sản phẩm công nghiệp hóa chất được xuất khẩu sang Việt Nam từ Phần Lan. Hơn một nửa hàng hóa xuất khẩu là máy móc và thiết bị điện. Xuất khẩu quặng, kim loại phế liệu và các sản phẩm cao su cũng có sự tăng trưởng đáng kể. Thỉnh thoảng, các công ty trong ngành thực phẩm đã báo cáo các vấn đề liên quan đến xuất khẩu chất lỏng. Máy móc thiết bị, giày dép, dệt may, da lông thú, kim loại và nhựa đều được nhập khẩu từ Việt Nam. Năm 2022, tổng xuất khẩu thương mại dịch vụ là 25 triệu euro, và nhập khẩu là 53 triệu euro.

Các khoản đầu tư trực tiếp liên quan đến sản xuất đáng kể nhất từ ​​Phần Lan vào Việt Nam là nhà máy đóng gói bao bì do công ty Huhtamäki thành lập gần Thành phố Hồ Chí Minh năm 2004 và nhà máy điện thoại di động của Nokia bắt đầu hoạt động gần Hà Nội tại tỉnh Bắc Ninh vào tháng 6 năm 2013. Khoản đầu tư của Huhtamäki là 20 triệu euro và khoản đầu tư của Nokia là 302 triệu đô la. Nhà máy sản xuất điện thoại di động hiện thuộc sở hữu của Foxconn. Khoản đầu tư lớn nhất của Phần Lan còn bao gồm nhà máy điện sử dụng nhiên liệu chất thải ở Bắc Ninh.

Team Finland tại Việt Nam thúc đẩy lợi ích và thương mại của người Phần Lan. Hợp tác thương mại thúc đẩy phát triển bền vững giữa các doanh nghiệp Phần Lan và Việt Nam, và hoạt động thương mại của Việt Nam với Phần Lan cũng được hỗ trợ bằng nguồn vốn hợp tác phát triển.

Business Finland, cung cấp dịch vụ xúc tiến xuất khẩu, có văn phòng và ba cố vấn tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Quan hệ văn hóa

Ví dụ, quan hệ văn hóa giữa Phần Lan và Việt Nam được thúc đẩy bởi Hội Việt Nam tại Phần Lan và các hiệp hội hữu nghị hoạt động tại Việt Nam, cũng như Liên đoàn các Hội Hữu nghị có tầm ảnh hưởng ở Việt Nam. Đại sứ quán Phần Lan tại Hà Nội cũng nỗ lực thúc đẩy quan hệ văn hóa giữa hai nước, ví dụ như thông qua các chuyến lưu diễn của các dàn nhạc, các triển lãm nghệ thuật và biểu diễn.

Ví dụ về hợp tác văn hóa là các bản dịch văn học Phần Lan, gần đây nhất là các tác phẩm “Người Ai Cập - Quyền Lực và Tình Yêu” của Mika Waltari, “Con rít” của Risto Isomäki sang tiếng Việt.

Người Phần Lan, tiếng Phần Lan

Khoảng một trăm người Phần Lan sống ở Việt Nam. Hơn 20.000 người Phần Lan đến thăm Việt Nam mỗi năm và con số này vẫn tăng đều đặn. Phần lớn khách du lịch Phần Lan đến thăm miền Nam Việt Nam. Du lịch Phần Lan đến Việt Nam thấp hơn du lịch từ các nước Bắc Âu khác.

Hiệp định

Các hiệp định có hiệu lực giữa Việt Nam và Phần Lan

Chuyến thăm

Các đại diện cấp cao của Phần Lan và Việt Nam thường xuyên thăm hỏi nhau. Những chuyến thăm này tạo cơ hội để thảo luận về nhiều chủ đề. Ngoài ngoại thương và đầu tư tài chính, cuộc thảo luận sẽ bao gồm nhân quyền, thúc đẩy kinh doanh có trách nhiệm, các phương pháp quản trị tốt và phát triển pháp quyền. Phần Lan cũng tham gia thảo luận về các chủ đề này tại các cuộc họp giữa Liên minh Châu Âu và Việt Nam.

Phái đoàn do Chủ tịch Quốc hội Jussi Halla-aho dẫn đầu đã đến thăm Việt Nam từ ngày 24-26/3/2024. Ngoài Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đoàn đã gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính, Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam - Trưởng ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai, và tham dự khai trương văn phòng dịch vụ lãnh sự mới được nâng cấp của Đại sứ quán Phần Lan tại Việt Nam. Các thành viên đoàn và các bên tham gia đã thảo luận về mối quan hệ giữa các nước và quốc hội các nước, hợp tác kinh tế và thương mại giữa Phần Lan và Việt Nam cũng như các vấn đề quốc tế hiện nay. Ngoài Hà Nội, thủ đô của Việt Nam, phái đoàn của Chủ tịch quốc hội cũng đã đến thăm tỉnh Bắc Ninh thuộc phía Bắc, thăm nhà máy đốt rác Thăng Long sử dụng các công nghệ của Phần Lan. Đoàn đại biểu đi cùng Chủ tịch Quốc hội có nghị sĩ Sakari Puisto (Đảng Người Phần Lan), Atte Kaleva (Đảng Liên minh Quốc gia) và Inka Hopsu (Đảng Xanh).

Bộ trưởng Bộ Nông Lâm nghiệp Antti Kurvinen cùng đoàn doanh nghiệp thăm Việt Nam từ ngày 9.-12.10.2022. Các thành viên trong đoàn đại diện cho các công ty và các chủ thể khác hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp thực phẩm, chuyên môn về nước sạch và lâm nghiệp. Trong các cuộc họp cấp cao được tổ chức trong khuôn khổ chuyến thăm, nhận thức về chất lượng thực phẩm Phần Lan đã được nâng cao và các mối liên hệ kinh doanh được mở ra bằng cách giới thiệu chuyên môn cao của Phần Lan trong lĩnh vực nước và lâm nghiệp. Bộ trưởng Kurvinen đã gặp gỡ đại diện của các công ty Phần Lan, các bộ trưởng Việt Nam và đại diện các cơ quan nhà nước khác. Bộ trưởng Kurvinen đã khai mạc hội thảo ngành nước tại Hà Nội và diễn đàn lâm nghiệp Phần Lan-Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh, cả hai sự kiện đều góp phần tạo dựng mối quan hệ hợp tác với các đối tác Việt Nam.

Vào tháng 11 năm2017, Thứ trưởng Bộ Lao động và Kinh tế Petri Peltonen cùng với phái đoàn doanh nghiệp đại diện cho lĩnh vực nước và năng lượng đã đến thăm Việt Nam. Vào tháng 3 năm 2017, Anita Lehikoinen, Chánh văn phòng Bộ Giáo dục và Văn hóa, cũng đã đến thăm quốc gia này. Vào tháng 3 năm 2016, Bộ trưởng Ngoại thương và Phát triển Lenita Toivakka cùng một phái đoàn doanh nghiệp đã đến thăm Việt Nam, trong đó các thành viên đại diện cho các công ty trong lĩnh vực giáo dục, công nghệ sạch và CNTT. Bộ trưởng Kinh tế Jan Vapaavuori đã đến thăm Việt Nam vào năm 2014 và Bộ trưởng Phát triển Heidi Hautala cùng với các phái đoàn doanh nghiệp đến thăm vào tháng 1.2013. Mùa xuân cùng năm, Ủy ban thanh tra Quốc hội cũng đến thăm Việt Nam.

Bộ trưởng Lao động Anni Sinnemäki (2010), Thủ tướng Matti Vanhanen (2009), và Tổng thống Tarja Halonen (2008) cũng đã đến thăm Việt Nam trong những năm gần đây. Ngoài các chuyến thăm cấp cao, đại diện Bộ Ngoại giao Phần Lan và Việt Nam thường xuyên trao đổi về quan hệ chính trị và hợp tác phát triển giữa các nước.

Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ đã đến thăm Phần Lan và gặp Chủ tịch Anu Vehviläinen vào tháng 9 năm 2021. Các bên đã tham gia lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa Nokia và Tập đoàn nhà nước VNPT (Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam). Chủ tịch Vương Đình Huệ cũng đã gặp Tổng thống Phần Lan Sauli Niinistö và Thủ tướng Sanna Marin. Phái đoàn chính thức của Chủ tịch gồm có Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Thương mại và Đầu tư Nguyễn Hồng Điệp và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Lê Minh Hoan đã có buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Nông Lâm nghiệp Jari Lepä. Chương trình bao gồm diễn đàn bàn tròn do Bộ Ngoại giao và Kinh doanh Phần Lan tổ chức, do Chủ tịch Huệ và Bộ trưởng Hợp tác Phát triển và Ngoại thương Ville Skinnari khai mạc.

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh thăm Phần Lan vào tháng 10.2017 và phái đoàn do Bộ trưởng Bộ Giáo dục Phùng Xuân Nhạ dẫn đầu vào tháng 8.2017. Phó Thủ tướng Việt Nam Hoàng Trung Hải đã thăm Phần Lan vào năm 2014 và ngoài ra còn có nhiều chuyến thăm cấp cao do Thứ trưởng của Việt Nam dẫn đầu. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã đến thăm Phần Lan vào mùa xuân năm 2010. Một số ủy ban của Quốc hội Việt Nam cũng đã đến thăm Phần Lan trong những năm gần đây.

Lịch sử

Quan hệ ngoại giao

Chính phủ Phần Lan ra quyết định công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hay Miền Bắc Việt Nam vào ngày 28 tháng 12 năm 1972. Phần Lan và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra thông cáo về việc thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 25 tháng 1 năm 1973, hai ngày trước khi kết thúc đàm phán hòa bình Paris về tương lai của Việt Nam. Việt Nam trở thành đối tác lâu dài của Phần Lan trong hợp tác phát triển vào năm 1973.

Phần Lan thành lập Đại sứ quán tại Hà Nội vào năm 1974. Cùng với các nước Bắc Âu khác, Phần Lan là một trong những đối tác hợp tác phát triển lâu đời nhất của Việt Nam.

Trưởng đại diện tại Đại sứ quán Phần Lan tại Hà Nội

  • Veli Helenius, đại sứ (Bắc Kinh) 1973–1974
  • Unto Tanskanen, đại sứ 1974–1977
  • Mauri Eggert, đại sứ 1977–1980
  • Unto Korhonen, đại sứ 1980–1983
  • Esko Lipponen, đại sứ 1983–1986
  • Eero Saarikoski, đại sứ 1986–1987
  • Elisabeth Tigerstedt-Tähtelä, đại sứ 1988–1989
  • Esko Lipponen, đại sứ 1990–1991
  • Kai Granholm, đại sứ 1991–1996
  • Juha Puromies, đại sứ 1996–2001
  • Kari Alanko, đại sứ 2002–2007
  • Pekka Hyvönen, đại sứ 2007–2011
  • Kimmo Lähdevirta, đại sứ 2011-2015
  • Ilkka-Pekka Similä, đại sứ 2015-2017
  • Kari Kahiluoto, đại sứ 2017-2021
  • Keijo Norvanto, đại sứ 2021-

Chuyển đổi

Hợp tác phát triển

Mối quan hệ giữa Phần Lan và Việt Nam hiện nay dựa trên hợp tác kinh tế và thương mại. Trọng tâm hợp tác phát triển của Phần Lan hướng tới các chủ đề liên quan đến những thách thức của quốc gia có thu nhập trung bình như Việt Nam và đang được đặt lên hàng đầu trong chiến lược và kế hoạch phát triển của Việt Nam. Trong số các ưu tiên trong chương trình chính sách phát triển của Phần Lan, các hoạt động hợp tác của chúng tôi tại Việt Nam hỗ trợ phát triển nền kinh tế xanh toàn diện và chuyển đổi sang lao động xanh, cũng như quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Chúng tôi hỗ trợ phát triển xã hội thông tin ở Việt Nam, đặc biệt xem xét các khía cạnh nhân quyền, chẳng hạn như tầm quan trọng của chính phủ mở và khả năng tiếp cận thông tin của người dân.

Từ năm 1973, Việt Nam là một trong những nước đối tác song phương lâu dài của Phần Lan và sự hợp tác giữa hai nước gắn liền với nhu cầu phát triển của Việt Nam. Dự án cơ sở hạ tầng đầu tiên vào những năm 1970 là nhà máy đóng tàu Phà Rừng, cơ sở này vẫn có đóng góp quan trọng trong việc tạo việc làm cho địa phương. Ở Hà Nội và Hải Phòng, các thế hệ cũ đều nhớ đến Phần Lan vì nước sạch mang lại sức khỏe. Trong những năm 1980, các dự án phát triển nông thôn đã thành công trong việc cải thiện cơ sở hạ tầng nông thôn và đa dạng hóa cơ cấu kinh doanh. Đối với hợp tác lâm nghiệp bắt đầu từ những năm 1990, lâm nghiệp bền vững và tầm quan trọng của rừng với vai trò là phương tiện sinh kế đã được nhấn mạnh.

Nội dung chương trình hợp tác phát triển của Phần Lan bắt đầu thay đổi sau năm 2008 nhằm đáp ứng sự phát triển nhanh chóng của Việt Nam, hướng tới trở thành nước có thu nhập trung bình thấp. Chiến lược quốc gia gần đây nhất của Phần Lan dành cho Việt Nam giai đoạn 2013–2016 đã nhấn mạnh đến việc chuyển dần từ hợp tác phát triển sang tập trung vào quan hệ đối tác và thương mại toàn diện hơn. Giai đoạn này một phần được hỗ trợ bởi chương trình hợp tác đổi mới sáng tạo được thực hiện trong năm 2009-2018. Giai đoạn chuyển tiếp hợp tác phát triển giữa hai nước được thực hiện trong năm 2017-2020. Mục tiêu là thúc đẩy sự phát triển toàn diện ở Việt Nam và tăng cường thương mại cũng như các hình thức hợp tác cùng có lợi khác. Hiện nay, mục tiêu của hợp tác phát triển là hỗ trợ Việt Nam tăng trưởng bền vững và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, bền vững. Hợp tác giữa khu vực tư nhân, các tổ chức chính phủ, trường đại học, xã hội dân sự và các diễn đàn song phương và đa phương khác là rất quan trọng để đạt được những mục tiêu này.